Het avontuur ‘Apollo 11’ als inspiratiebron voor samenwerking
vandaag 50 jaar geleden

Op 16 juli 1969 werd de Apollo 11 gelanceerd, de bemande raket met bestemming Maan. Gister zag ik de – fantastische – documentaire over dit fenomenale project en vandaag is het dus 50 jaar geleden dat de Apollo daadwerkelijk vertrok.  Alles aan dit avontuur is indrukwekkend. Waar ik nu op in ga zijn de vele, vele mensen die hierbij betrokken waren, die allemaal een hele hoge graad van nauwkeurigheid moesten realiseren. Als toeschouwer bij de documentaire zie je de rijen en rijen mannen die naar piepkleine schermen kijken, aantekeningen maken, met elkaar overleggen en essentiële processen beoordelen.
Ga vooral zelf ook kijken, ik vind het knap hoe de documentaire is opgebouwd waardoor je op verschillende momenten bijna ervaart hoe spannend bepaalde handelingen en momenten waren.

De complexiteit van de Apollo (bouw, voorbereiding, reis, landen, weer opstijgen en aankoppelen) was enorm en het is gelukt! Nu, in 2019, hebben we computers met hele andere capaciteiten die veel van dat rekenwerk van toen zouden kunnen doen, maar dat hadden zij niet. Zij moesten met elkaar rekenen, op elkaar kunnen vertrouwen en manieren vinden om elkaar goed geïnformeerd te houden. Over dat proces: hoe die duizenden mensen die hierbij betrokken zijn geweest, met elkaar afstemden, elkaar geïnformeerd hielden, op elkaar afstemden …daarover zou ik ook graag eens een documentaire zien. Dat kan niet anders dan fascineren en leerzaam zijn. Alles wat zich tussen mensen afspeelt, zal zich daar ook hebben voorgedaan. En alles is samengekomen!

Op sommige momenten tijdens het kijken kwam een van de gesprekken van de afgelopen maand in mijn gedachten. Ik was bij een potentiele opdrachtgever die machines maakt, machines afgestemd op de mogelijkheden en wensen per klant.  De centrale vraag bij hen betrof het informeren en afstemmen van alle betrokken afdelingen: het proces dat zich tussen mensen afspeelt en door mensen uitgevoerd moet worden. Het wil maar niet lukken om vooraf iedereen zo betrokken te krijgen dat de uitvoering effectief en efficiënt gepland kan worden.

Naar aanleiding van de documentaire neig ik te zeggen: het kan misschien niet. Van tevoren weet je immers nooit precies wat je allemaal gaat tegenkomen. Dat wetende kun je wel keuzes maken welke info in die allereerste fase gedeeld moet worden om iedereen aan boord te hebben. En waar we nu vaak met Agile en scrum werken om complexiteit in kleinere stappen te benaderen, hebben de Apollo betrokkenen momenten gedefinieerd waarop het geheel weer bijeenkwam om vervolgens weer in kleinere specialistische eenheden zaken uit te werken.

Hoe zou dat in een kleinere organisatie zijn: hoe krijg je een groot project waar iedereen bij betrokken is, in kaart gebracht? Waar hangt het op of mensen in een organisatie erin slagen een project van begin tot eind te overzien, te begrijpen welke eerdere ervaringen belangrijk zijn om te delen, welke vragen te stellen om het eigen werk te kunnen inschatten. Kortom om alles en iedereen op elkaar af te stemmen.

Bij nadere beschouwing gaat het om tenminste twee processen:

1. Het proces kan worden uitgedacht en als het ware vertaald worden in fasen, stappen of sprints.
2. De mensen vormen een spannend onderdeel. Hoe activeer je bij iedere persoon het bewustzijn dat kritisch luisteren; lessen geleerd van eerdere ervaringen, aha-ervaringen en meer ertoe doen. Zodat alle vragen gesteld worden; dat fouten van toen de vernieuwing van nu wordt en je met elkaar de verantwoordelijkheid ervaart, voelt om het project tot een goed einde te brengen. En ook de aandacht om naar elkaar te luisteren, nieuwsgierig en scherp te blijven: gefocust op de gemeenschappelijke taak. Om geen aandacht te verliezen aan wat je vindt van anderen, aan alle andere kwesties waarmee je aan het werk bent of die je in je leven bezighouden.

Als gezegd: ik weet niet hoe dat bij de Apollo gedaan is. Wel dat we heden ten dage iets meer aandacht hebben voor de menselijke kant en soms oprecht beseffen dat de oplossing niet allen in het veranderen van het praktische, mechanische deel van het proces zit maar juist in de relaties. In hoe mensen met elkaar omgaan, hoe het gesprek is ingericht, waar aandacht voor is en waarvoor niet en hoe dat dan weer uitpakt. Voorlopig kan ik alleen fantaseren over hoe zich dat in Houston afgespeeld zal hebben en mag ik hier in Nederland soms een bijdrage leveren aan het samenwerken.